مشق های آخر شب

یادداشت هایی در باره آموزش و پرورش

مشق های آخر شب

یادداشت هایی در باره آموزش و پرورش

رنگ مناسب برای پوشش دانش آموزان کدام است ؟

 

آراستگی های ظاهری انسان و نحوه پوشش مناسب او زمینه و عامل مهمی در جذب افراد به کردارهای پسندیده او به شمار می آید . در محیط جمع و خصوصأ محیط های آموزشی و مدارس توجه به آراستگی های ظاهری دانش آموزان یکی از عوامل مهم در زمینه نشاط آفرینی خواهد بود.  علاوه بر آراستگی دانش آموزان ، توجه به وضعیت ظاهری معلمان و عوامل اجرائی مدرسه نیز در این زمینه اهمیت فراوانی دارد . به نظر روان شناسان اجتماعی این امر عامل مهمی در کارآیی پیام دهی در محیط های آموزشی به شمار می آید .

  بدیهی است استفاده از رنگ مناسب در پوشش ظاهری دانش آموزان نقش اساسی در آراستگی ظاهری آنان خواهد داشت . رنگها عکس العمل های متفاوتی را در انسان بر می انگیزد ، همانگونه که رنگ های تیره و کدر سبب گرفتگی روحیه و خستگی روح انسان می شود ، رنگهای روشن علاوه بر نقشی که در مسئله بهداشت ، سرما و گرما و دارند سبب انبساط خاطر شده و برای انسان شادی آفرین است .

 به خاطر تأثیر بهجت انگیز رنگ سفید ، تمامی افرادی که به گونه ای با حرفه پزشکی ارتباط داشته و با بیماران و دردمندان سروکار دارند ملزم به انتخاب رنگ سفید برای لباس خود شده اند چرا که مشاهده این رنگ ولباس برای بیماران و نا امیدان مفرّح و دلگشاست . علاوه بر آن استفاده از رنگ سفید مورد توجه و تأکید پیامبر اسلام (ص) و پیشوایان دینی نیز بوده است (1) علاوه بر رنگ سفید رنگ های روشن زرد و رنگ سبز نیز از سوی آنان توصیه گردیده  و استفاده از رنگ سیاه از سوی پیشوایان دینی مؤکدأ مکروه و مطرود اعلام شده است . (2)

در جایی که استفاده از رنگ های تیره میزان یادگیری را کاهش داده و در شخصیت فرد تأثیر بسیاری دارد (3) متأسفانه در برخی مناطق ، دانش آموزان ما وخصوصأ مدارس دخترانه موظف به استفاده از رنگهای تیره برای نوع پوشش خود هستند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(1) - قال رسول الله (ص) :اَلبِسوا البیاض فَاِنه أطیب و اطهروا  جامه سفید بپوشید که آن نیکو ترین رنگهاست . وسائل الشیعه ج 3 ص 355

(2) قال علی (ع) : لا یَلْبِسوا السواد فَاِنه لباس فرعون  لباس سیاه نپوشید که آن لباس فرعون است . بحارالانوار ج 83 ص 248

(3) دکتر اصغر دادخواه ، روان شناس بالینی و آموزشی ،  روزنامه ایران شماره 1933

مربیان پرورشی ، الگوهای تربیتی یا ... ؟

اسوه ها یا الگوها نقش بسیار زیادی در جهت گیری رفتارها و تمایلات نسل جوان دارند . نوجوانان به اقتضای ساختار سنی وروحی خویش تمایل به تقلید و الگو پذیری داشته و چه بسا بسیار نیز تحت تأثیر قرار می گیرند  .در اینجا نقش تربیتی یک نظام دینی ، در معرفی الگوها و اسوه های حسنه به نوجوانان است که بسیار مورد تأکید و سفارش قرآن کریم نیز می باشد :

اِنَ لَکُم فی رَسُولُ الله اُسْوَهً حَسَنه (سوره احزاب آیه 21)

در این میان مربیان پرورشی نقش محوری دارند چرا که باید خود به عنوان « اسوه » در جامعه شهره باشند به نحویکه نمونه کردار و رفتار مطلوب را به صورت عملی و عینی در معرض دید متربی قرار داده و او را تحت تأثیر قرار دهند . قرآن کریم در این زمینه گاهی مستقیمأ انسانها را به پیروی از اسوه مورد نظر فرا می خواند :

قَد کانَتْ لَکُمْ‌ اُسوَهً حَسَنه فی اِبراهیم وَالذّینَ مَعَهُ اذْ قالُوا لِقَوْمِهِم اِنّا 0000000 (سوره ممتحنه آیه 4)

برای شما مؤمنان بسیار پسندیده و نیکوست که به ابراهیم و اصحابش اقتدا کنید 00000000

و گاهی نیز بدون تصریح و اشاره ، اسوه ها را در معرض دید و داوری انسانها قرار می دهد :

و اَیّوب اِذْ نادی رَبّهُ اَنّی مَسَّنی الضُرّ وَ اَنْتَ اَرْحَمُ الراحِمین (سوره انبیاء آیه 83)

و یاد کن ای رسول خدا حال ایوب را وقتی که دعا کرد ای پروردگار مرا بیماری و رنج سخت رسیده و تو از همه مهربانان عالم مهربان تری .

الگوها اگر متجانس و بالاخص همسال برای نوجوانان باشد می تواند ضریب تأثیر پذیری او را مضاعف نماید ، البته توجه به شاخص هایی همچون خودی بودن از نظر فرهنگی ، بالفعل بودن از نظر تاریخی و معاصر بودن نیز در مقوله اسوه سازی مهم است . در معرفی اسوه ها و الگوها نباید دچار آسیب پذیری شد چون ممکن است به نتیجه معکوس منجر گردد باید همواره مواظب بود که از الگوها و بزرگان ، کیش شخصیت نسازیم و رفتار آنها را ضمن نقادی آگاهانه بپذیریم .

مدرسه خوب چه مدرسه ای است ؟

 

در خصوص اهمیت مدرسه و جایگاه آن و انتظاراتی که جامعه از یک مدرسه موفق دارد ممکن است دیدگاههای متفاوتی وجود داشته باشد به نحوی که احتمالأ افرادی مدرسه را صرفأ یک مکان آموزشی دانسته که وظیفه آن انتقال مفاهیم آموزشی و درسی به دانش آموزان است .

 اما مدرسه خوب مکانی است که بتواند اولأ آرامش و فراغت فکری را برای دانش آموزان فراهم تا با فراغ بال به دنبال اهداف تربیتی و آموزشی خود باشند . بعلاوه مدرسه باید بتواند شرایطی را فراهم نماید تا دانش آموز مسائل زندگی را عملأ تجربه کرده به « خود » واقعی خویش پی ببرد و با کسب تجارب لازم بر اعتماد به نفس خود بیفزاید . دانش آموز در مدرسه باید عزت نفس و احترام شخصی خود را احساس و با تازه ترین و معتبر ترین یافته های علمی و هنری آشنا شود . مدرسه باید بتواند شیوه های سالم زندگی خانوادگی را به دانش آموز یاد داده و او را در انتخاب شغل آینده خود کمک نماید .

 دانش آموز در محیط مدرسه باید بتواند یاد بگیرد و تمرین کند که چگونه شهروند خوبی باشد و روابط درست اجتماعی با افراد و نهادها را بفهمد و ممارست نماید . دانش آموز در محیط مدرسه باید با اصول بهداشت بدنی و روانی فردی و اجتماعی  ؛ با حقوق و وظایف شهروندی  ؛ با تفکر علمی و منطقی و با انضباط فکری و رفتاری به خوبی آشنا شود .

 دانش آموز علاوه بر عوامل فوق باید در مدرسه یاد بگیرد که اعتقادات  ،  گرایش ها  و ارزش های خود را به شکل قطعی تعیین و مشخص نموده و احساسات و عواطف خود را پالایش دهد .

 مدرسه باید بتواند مفهوم آزاد اندیشی و تواضع علمی را به دانش آموز یاد داده و اورا برای سازگاری با محیط های گوناگون آماده نماید . دانش آموز در محیط مدرسه باید یاد بگیرد که چگونه از زندگی سالم و لذتبخش بهره مند و چگونه تولید کننده و مصرف کننده موفق و خوبی باشد .  مدرسه باید انگیزه لازم و نشاط کافی را در دانش آموز ایجاد تا او برای ادامه تحصیلاتش در دوره های عالی و موفق شدن در مراحل بعدی زندگی  آمادگی پیدا نماید .

 پس مدرسه به طور خلاصه می تواند کارخانه ای باشد که محصول او یک انسان رشد یافته و تربیت شده برای ورود به عرصه اجتماع است . بدیهی است برای داشتن چنین مدرسه ای ، مهیا کردن ابزارهای مناسب ، نیروی انسانی متخصص و هماهنگی و همفکری همه نهادها ، سازمان ها و رسانه ها لازم و ضروری است .