آشنایی همکاران با حقوق و تکالیف خود (1)

 

معمولا به جرائم افراد در دادگاهها و مراجع قضایی رسیدگی می شود اما در دستگاههای دولتی نیز مراکزی برای رسیدگی به تخلفات اداری و جرائم کارکنان دولتی پیش بینی شده است . در زمان رژیم سابق دادگاههای اداری این وظیفه را انجام می دادند اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دادگاههای اداری جای خود را به هیات ها داد که ابتدا تحت عنوان هیات های پاکسازی ، سپس هیات های بازسازی و الان هیات های رسیدگی به تخلفات اداری نامیده می شوند . معمولا پرونده کسی که مرتکب تخلف اداری شود به هیات ها ارجاع می شود اما این سئوال ممکن است وجود داشته باشد که تخلف اداری و جرم چه فرقی با هم دارند ؟

تخلف اداری به نوعی عدول از مقررات اداری و انضباطی است . مقررات انضباطی جنبه قراردادی داشته که این قرارداد بر اساس توافق بین " مستخدم " و " دستگاه " منعقد می گردد . به موجب این توافق مستخدم متعهد می شود که اگر مقررات موصوف را رعایت ننماید در معرض مجازات های پیش بینی شده در قانون قرار خواهد گرفت . اما " جرم " یکی از ارکان اصلی حقوق جزاست که هدف و فایده آن " حفظ حقوق فردی و اجتماعی ، تامین نظم و امنیت و آسایش عمومی و اجرای عدالت کیفری از طریق ایجاد ترس در عامه مردم به منظور جلوگیری از اعمال مجرمانه و اصلاح و تربیت مجرمان است "

موضوع مقررات انضباطی و اداری محدود و منحصر به اعمالی می شود که در چارچوب روابط مستخدم و دستگاه تعریف شده و ممکن است برای صنوف مختلف حالات متفاوتی را نیز در بر بگیرد به عنوان مثال این احتمال وجود دارد که انجام عملی در نظام پزشکی تخلف به حساب آید اما در صنف دیگری همان عمل تخلف محسوب نگردد . اما موضوع جرائم عمومی ، جامع و فراگیر است که هر دولتی ( در مفهوم عام آن ) مجازات و مقررات مربوط به آن را در تمامی قلمرو دولت و به صورت یکسان در باره مجرمین به اجرا می گذارد .

در جرم و حقوق جزا قاعده حقوقی " اعتبار امر مختوم " حاکم می باشد بدین معنی که ممکن است فردی در دادگاه جزایی از اتهام مربوطه برائت حاصل کرده و پرونده وی مختومه شود اما همان پرونده از نظر مقررات انضباطی قابل رسیدگی تشخیص داده شود. به عنوان مثال ، اگر مستخدمی برای انجام عملی با یک مراجعه کننده قرار " رشوه " گذاشته باشد ، عمل وی از نظر قوانین جزایی مصداق " ارتشاء " نیست اما همان عمل از نظر مقررات انضباطی به لحاظ مخدوش کردن شئون اداری مستخدم ، قابل رسیدگی خواهد بود .